Son iki yıldan bu tarafa Kayseri Kafkas Derneği olarak yoğun çalışmalar neticesinde oldukça iyi sonuçlar aldığımız, MEB’e bağlı ortaokullarda seçmeli ANADİLDE EĞİTİM ile ilgili, telafisi mümkün olmayan bazı hatalara ve yanlış bilgilendirmelere kamuoyunun dikkatini çekmek istiyoruz.
ADDER tarafından, MEB nezdinde anlamsız bahaneler öne sürülerek, seçmeli Adigece eğitiminde kullanılan Kiril alfabe yerine, Latin alfabeye geçiş için ısrarlı çalışmalar yapılmaktadır.
Bilindiği gibi MEB tarafından Adigece/Abazaca dillerinde eğitim müfredat ve materyalleri Kaffed ile işbirliği içerisinde hazırlanarak, eğitim yapılan okullara ve öğrencilere ulaştırılmıştır. Nitekim Kayseri’de şu anda 12 sınıfta Adigece eğitim yapılmakta ve bu sayının önümüzdeki eğitim öğretim yılında katlanarak çoğaltılması hedeflenmektedir.
Hal böyle iken ADDER tarafından yapılan daha önceki açıklamada ‘’ yaptığımız araştırmalar sonucunda örgün eğitim kurumlarında verilen seçmeli Adigece derslerinde bugüne kadar her hangi bir başarı elde edilemediği, hiçbir çocuğun okur-yazar hale gelemediği görülmüştür’’ ifadesi kullanılmıştır.
Açıkça söylüyoruz ki; bu iddia tamamen mesnetsiz ve gerçek dışı bir açıklamadır. Konu ile ilgili bilgiden yoksun olarak beyanda bulunan kişi ve kurumlar bizlerle irtibata geçmiş olsalar idi, gerek okullardaki Adigece eğitim, gerekse Derneğimizde düzenlediğimiz kurslarda ne kadar iyi sonuçlar aldığımızı göreceklerdi.
Bilinmelidir ki;
- Halihazırda kullanılan Kiril alfabenin dışında hiçbir alfabe ile Adigece olarak bugüne kadar tarih, bilim, sanat, kültür vs. hiçbir eser ortaya konulamamıştır. Zaten sınırlı sayıda olan eserlerin ise tekrar Latin alfabesine çevrilmesi olanak dahilinde değildir.
- Anavatanda Kiril alfabesi kullanıldığına göre, MEB tarafından Latin alfabeye geçilmesi durumunda, Anavatan ile Diaspora arasındaki iletişimin zarar görmemesi mümkün değildir.
- Bu mantıkla hareket edilir ise; Adigece eğitiminde Arap coğrafyasında Arap alfabesi, İsrail’de İbrani alfabesi kullanmak gibi dilin bütünlüğünü bozan ayrıştırıcı bir yapı ortaya çıkacaktır.
- ADDER in yaptığı bu Latin alfabe çalışmasının benzerleri daha öncede birçok kişi tarafından yapılmıştır. Her alfabe çalışması yapan kişi yada kurum MEB e kendi alfabesinin daha iyi olduğu gerekçesi ile başvuruda bulunur ise sonuç ne olacaktır.?
ADDER tarafından MEB nezdinde, Anadil eğitimini imkansız kılacak içerikle yapılan bu girişimi;
Büyük hassasiyetler ile korumaya çalıştığımız anadilimize, tarihsel anlamda üretilmiş değerlerimizle anavatanda yaşayan soydaşlarımızla olan bağlarımıza, bugüne kadar yapılmış olan çalışmalara, harcanan emeklere ve Anadil eğitimine vurulmuş bir darbe olarak görüyor ve şiddetle kınıyoruz.
Sonuç olarak, anadilimizin korunması ve yaşatılması konusunda duyarlı olan bütün kurum ve kişileri, Anavatan ve Diasporayı birbirinden uzaklaştıran değil, daha da yakınlaştıran çalışmalar ile, ortak bir tutum içerisinde hareket etmeye davet ediyoruz.
KAMUOYUNA SAYGILARIMIZLA,
KAYSERİ KAFKAS DERNEĞİ
YÖNETİM KURULU
Илэсит лъандэрэ Кайсэр Кавказ Хасэу едгъэкIуэкIа лэжьыгъэшхуэм къыхэкIыу фыдыдэу кIуэта Къэрал егъэджапIэхэм еджэну хуеи еджакIуэхэм АДЫГЭБЗЭ ЕГЪЭДЖЭН Iуэхум теухуауэ, щыуагъэIуэтэжыгъуейхэмрэ хъыбар пхэнжхэмрэ ди цIыхухэр щыдгъэгъуэзэну дыхуейщ.
ADDER-ыр, щхьэусыгъуэ мыхьэнэншэхэр утыку къырилъхьэурэ, Адыгэбзэ егъэджэным къыщагъэсэбэп Кирил алфавитым ипIэ Латин алфавит иригъувэну яужь итщ.
ЗэрыфщIэщи, еджапIэхэм щырагъаджэ Адыгэбзэ/Абазэбзэ егъэджэным и програмэмрэ и материялхэмрэ зыгъэхьэзырахэм ящыщщ Каффедыр. Мы тхылъхэр Адыгэбзэ щырагъаджэ еджапIэхэми лъагъэIэсагъэхэуэ щытщ. Аращи, Къайсэр къалэм иджыпсту еджапIэ 12-м Адыгэбзэ щырагъаджэ, итIэнэгъэи догугъэ мы бжыгъэр куэдкIэ дыгъэбэгъуэну.
IУэхур зытетыр мыра щхьэкIэ, ADDER-ым япэм ятха тхыгъэхэм щыщ зым хэтщ, «дэ къызэрытхутащи, иджы къэс еджапIэхэм щырагъэкIуэкIа Адыгэбзэ дерсхэм ехъулIэныгъэ щIагъуэ къыпыкIакъым, сабиихэм зыми Адыгэбзэ еджэкIэ-тхыкIэ зырагъэщIэфакъым» жиIэу.
Иныу жыдоIэ, мы псалъэм лъабжьэ иIэкъым икIи пцIыщ. IУэхум хамыщIыкIырэ пэт мыхэр къэзыпсэлъхэр дэ къытлъэIэсауэ щытамэ, икIи еджапIэхэм икIи ди хасэм щедгъэкIуэкIа дерсхэм фIы кIуэд къызэрыпытхар езыхэми къагурыIуэнут.
Мыхэр дигу къэдгъэкIыжын хуеищ;• Иджыпсту зетхьэ Кирил алфавитымкIэ тхахэмнэмыщI, нобэр къыздынэсам, АдыгэбзэкIэ тхыдэ, щIэныгъэ, искусство, щэнхабзэ, н. теухуа тхыгъэ утыку къихьакъым. Езыхэри мащIэ хъу АдыгэбзэкIэ тха мы тхыгъэхэри Латин алфавиткIэ тхыжыныри иджыркIэ Iэмалыншэщ.• Хэкум Кирил алфавитыр щызэрахьэкIэ, Тырку еджапIэхэм Латин алфавитыр къыщыщтэныр, хэкурысымрэ хэхэсымрэ язэпыщIэныгъэмфIэкIыпIэ имыIэу зэран къыхуэхъунущ.• Мы гупсысэр къатщтэмэ, Адыгэбзэр Хьэрып хэгъэгухэм Хьэрып алфавиткIэ, Израилым Журт алфавиткIэ щегъэджэным хуэдэ, бзэм и зэфэзэшыныгъэм зэран хуэхъу, зыщхьэщызгъэкI щытыкIэ къыхэкIынущ.• ADDER-ым зыхилъхьа мы Алфавитым ещхь нэгъуэщIхьэр япэми цIыху куэдым зыхалъхьауэ щытащ. Алфавит зыхэзылъхьэ цIыху е хасэ псори езым и алфавитыр зэры нэхъыфIщхьэусыгъуэкIэ Къэралыгъуэм езы алфавитыр пхигъэкIыну елъэIумэ, мыбы къытхуихьынур зищIысыр сыт?
ADDER-ым Адыгэбзэ егъэджэныр Iэмалыншэ зыщIыну мы гупыжыр,
сакъыныгъэшхуэкIэ дыхъумэну яужь дызэрыт ди анэдэлъхубзэмрэ, ижь зэман лъандэрэ къэдгъэщIа лъытэныгъэхэмрэ, хэкурыс ди лъэпкъэгъухэмрэ дэрэ ди зэхуаку дэлъ зэпыщIэныгъэмрэ, иджы къэсыхункIэ едгъэкIуэкIа лъэжьыгъэхэмрэ, анэдэлъхубзэкIэ егъэджэн Iуэхумрэ къекыну ягъэу къыдолъытэри, догиир.
ИкIэм икIэжыу, ди анэдэлъхубзэр хъумэнымрэ, гъэпсэунымрэ хуэсакъ организацэхэмрэ цIыхухэмрэ долъэIур хэкумрэ хэхэсымрэ зыхуэзгъэпэжыжэхэм мыхъуу зыхуэзгъэпэгъунэгъу лъэжыгъэхэм Iэпэгъу хуэхъунухэу.
ГУАПАГЪЭКIЭ,
КЪАЙСЕРИ КАВКАЗ ХАСЭ
УНАФЭЩI ГУП