Kayseri Kafkas Derneği, 1968 yılına uzanan tarihi, hitap ettiği kitle, kimlik, kültür ve anadil alanında etkin faaliyetleri, Çerkes toplumunun anavatan ve diasporadaki hak mücadelesindeki konumuyla Çerkes diasporasının en büyük ve köklü sivil toplum kuruluşlardan birisidir. Toplumumuzun Türkiye’deki sivil toplum örgütlenmesi sürecinin tüm aşamalarında bulunmuş olup 2003 yılından bu yana KAFFED’in de üyesidir. Çalışmaları yakın çevresini aşıp tüm diasporada da etkisini gösteren Kayseri Kafkas Derneği anavatanla ilişkiler konusu başta olmak üzere yürüttüğü faaliyetlerle varoluş ve kimliğimizi koruma mücadelesinde her zaman için ön saflarda yer almıştır.
Kayseri Kafkas Derneği; Üniversite düzeyinde Çerkes Dili ve Kültürü bölümünün açılması ve açık kalması noktasındaki çaba ve katkıları, her yıl yaklaşık 300 öğrenciye sağladığı burs olanakları, Ortaokul seçmeli dil sınıflarının açılması konusundaki gayretleri, yürüttüğü Avrupa birliği projeleri, Onbinlerce kişinin katılımıyla düzenlediği festivaller, Ulusal ve uluslar arası düzeyde tanınmış folklor ekipleri Aşemez’in, Psıne çocuk kulübünün ve köklü müzik grubu Maze’ninçalışmaları gibi dil ve kültürü korumak adına yürüttüğü faaliyetleriyle her geçen gün yerini pekiştirmekte, etkinliğini artırmaktadır.
Gelinen noktada derneğimizin “KAFFED’den ayrılma” gündemli genel kurul çağrısının gerekçelerini ifade etmek isteriz.
KAFFED, Çerkes halkının oluşturduğu en büyük sivil toplum kuruluşu olmasına karşın, toplumumuz için büyük önem arz eden “anavatanla ilişkiler” konusunda kamuoyunu yakın zamana kadar eksik/hatalı bilgilendirmiştir. Daha önce KAFFED yönetiminde yer almış ve yönetimi etkilemiş, vesayetçi anlayışa sahip etkili bir grup DÇB ile ilişki olmaksızın anavatanla bağ kurulamayacağı algısını yaratmaya çalışmıştır. Burada amaçlananın bu kişilerin kendi kişisel çıkarlarını korumak olduğu anlaşılmaktadır. Diğer yandan anavatanda güce sahip küçük ve ayrıcalıklı bir grup bahsi geçen bu kişiler üzerinden Türkiye’de DÇB aleyhine bir kamuoyu oluşmasını engellemek için sürekli bir çaba içerisindedir. Misyonu Rusya’nın çıkarlarına hizmet etmek olan bu ayrıcalıklı grup, Türkiye diasporasında yaşayan Çerkeslerin kültürleri ve kimlikleriyle ilgili temel haklarına ilişkin taleplerini engellemek ve pasifize etmek amacıyla hareket etmektedir. Özellikle 2021 yılına dek gerek anavatanda gerekse diasporada ortaya çıkan bu durumla,KAFFED toplumsal konular karşısında tepkisiz kalan veya geç tepki veren, hak temelli bir sivil toplum örgütünden uzak, önceliği halkımızın sorunlarını çözmek olmayan, belli sınırlar içerisine hapsolmuş ve giderek kuruluş felsefesinden uzaklaşmış bir sivil toplum kuruluşu durumuna gelmiştir.
Kayseri Kafkas Derneği, KAFFED’in kuruluşundan günümüze kadar geçen sürede başkanlar kurulu, genel kurullarve her türlü toplantıda temsil edilmiş, yeri geldiğinde yapıcı eleştirilerini ortaya koymuş, üzerine düşen sorumlulukları yerine getirmiş, yönetim kuruluna üye vermiş ve yukarıda bahsi geçen olumsuzlukları gidermek adına elinden geleni yapmıştır. Ancak KAFFED’in tüzüğüne göre genel kurulun oluşma şekli başta olmak üzere mevcut statükoyu koruma odaklı olarak karşımıza çıkarılan engeller, enerjimizi tüketmiş ve bizleri KAFFED üyeliğinden ayrılma noktasına getirmiştir.
Yaşanan süreçte aşağıda sıralanan bazı gelişmeler Kayseri Kafkas Derneği Yönetim Kurulu’nun almış olduğu kararın temel etkenleri arasında yer almaktadır.
• Rusya Federasyonu eğitim sisteminde yıllar içerisinde yapılan çeşitli değişikliklerle Federe Cumhuriyetlerde kullanılan ulusal diller seçmeli hale getirilmiştir. Ana dil eğitiminin seçmeli ders haline geldiği bu kritik yasa değişikliklerine ciddi hiçbir tepki gösterilmemesi başta olmak üzere anavatandaki demokratik hak talepleri, Rusya ve Dünya Çerkes Birliği tarafından aşırılıkçı olarak nitelenmiş, KAFFED de yıllardır bu durum karşısında etkin bir politika üretmemiş, bir anlamda duruma seyirci kalmıştır.
• Çeşitli süreçlerde farklı düşünenler Anavatan ve Rusya düşmanlığı ile etiketlenmiştir.
• 24 Şubat 2022 yılında başlayan Rus-Ukrayna savaşındadönemin KAFFED yönetiminin aldığı herhangi bir tarafı desteklemeksizin “savaş karşıtı kalma” pozisyonu “Rusya düşmanlığı” olarak tanımlanmıştır.
• Devam eden Rus-Ukrayna savaşıyla bağlantılı olarak önceki KAFFED yönetimi tarafından tüm kurumlara yapılan açık çağrı ve sonrasında kurulan Kuzey Kafkasya İnsani Kriz Komitesi anavatan düşmanı olarak lanse edilmiş, Ümit Dinçer başkanlığındaki KAFFED yönetimi ile Kayseri Kafkas Derneği, Amerikancı olmakla ve Ukrayna’yı desteklemekle suçlanmıştır.
• KAFFED’e Adigey Cumhuriyeti’nin 100. Kuruluş yıldönümü programları için gönderilen davet hiçbir gerekçe sunulmaksızın iptal edilmiş ve yetkililer tüm girişimlere rağmen iletişim taleplerini geri çevirmiştir. DÇB başkan danışmanı bunu DÇB’nin yaptığı en iyi iş olarak tanımlarken; KAFFED içerisindeki bazı kişi ve gruplar “anavatan düşmanı” söylemleriyle bu değirmene su taşımıştır. Bu kişi ve gruplar 2023 yılında yapılan genel kurulda, anavatana gitmesi ayak oyunlarıyla engellenen yönetimi ‘anavatana gitmemekle tarihe geçen bir yönetim’ olarak tanımlayacak kadar ileri gitmişlerdir.
• KAFFED Genel Başkanı Prof. Dr. Ümit Dinçer’in DÇB başkanı tarafından tehdit edilmesi karşısında gerçekçi ve kayda değer bir tepki verilmemiş; KAFFED Onur Kurulu’nun bu konuyu DÇB Başkanına soracağını açıklamasının üzerinden 2 yıla yakın bir süre geçmesine rağmen bir açıklama yapılmamıştır.
• 2022 yılı Ekim ayında DÇB ve tüzük değişikliği gündemiyle yapılan olağanüstü genel kurulda KAFFED’ehâkim olan vesayet, KAFFED tüzüğünün yarattığı delege aritmetiği ve feodal ilişkiler, bölgecilik vb. yöntemler sayesinde elde ettiği çoğunluk ve bazı dernek başkanlarının bulunduğu paralel gruplarla yapılan organizasyon sonucunda bu gücünü KAFFED’in üyelik hakkını savunmak yerine bunu tespit eden yönetimi yıpratmak amacıyla kullanmıştır.
• Tüzük değişikliği gündemiyle yapılan oylamada bir grup tarafından organize bir şekilde maddelere hayır oyu verilmiştir. Federasyonun faaliyetlerine anavatandaki öğrencilere burs vermek, yurt açmak ve Çerkesçe TV ve radyo için çalışmaktan başka değişiklik olmayan 4. Maddenin reddi üzerine yönetim kurulu tarafından tüzük taslağı geri çekilmiştir. Bunun üzerine talep edilen çalıştay 2023 yılı Eylül ayında düzenlenmiş ve 53 üye derneğin sadece 17 tanesi katılmıştır.
• 6 Şubat 2023’te yaşanan deprem felaketinde Kayseri de etkilenmesine rağmen derneğimiz gönüllülerimizle birlikte depremin ilk günü Kayseri’ye en yakın konumda bulunan Göksun’a müdahale etmek üzere seferber olmuştur. Akabinde KAFFED yönetimi tarafından Kahramanmaraş bölgesinin koordinatörlüğü görevi verilmiş ve layıkıyla yerine getirmek için her türlü çaba sarfedilmiştir. Ancak ilerleyen zamanda, işin başında ortada görünmeyen bazı figürler özellikle en yoğun çalışmalarının bitmesiyle birlikte ortaya çıkmış, bu konu bazıları tarafından KAFFED içerisindeki hesaplaşma ve rekabetin alanı olarak kullanılmış ve Kayseri Kafkas Derneği ile mensupları “kayyım” gibi haksız yakıştırmalara maruz kalmıştır.
• DÇB tarafından depremzedeler için anavatanda toplanan yardımların ulaştırılması konusunda başta KAFFED ile çalışılacağı beyan edilmiştir. Bunun üzerine KAFFED üye dernekleriyle ihtiyaç sahiplerini belirlemek üzere çalışmalar başlatmış, kapsamın belirlenmesi için toplanan miktar sorulmasına rağmen ısrarla açıklanmamıştır. İhtiyaç sahibi depremzedelerin listesi DÇB’yegönderilmiştir. Yardımın yöntemiyle ilgili farklı seçenekler sunulmasına rağmen DÇB bunların hiçbirine yanaşmamış, yardım faaliyetlerini serbest bırakan düzenlemenin süresi sona ermiş ve bu parayı Rusya Federasyonu’ndan Türkiye’ye getirme olanağı kalmamıştır. KAFFED’in içindeki vesayet odakları ise her zaman olduğu gibi kendi kurumlarının değil DÇB’nintarafında olmuşlardır. Bu yardımların AdigeyCumhuriyeti’nde toplanan kısmının T.C. Moskova Büyükelçiliği’ne teslim edilerek AFAD’a aktarıldığı ortaya çıkmışsa da Kabardey’de toplanan paranın akıbeti ve iletilen paranın miktarı meçhul olmaya devam etmektedir.
• Antalya’da düzenlenen yaz kampında yaşanan menfur hadiseyle ilgili daha önce başka kişi ve gruplar tarafından duyurulmasına rağmen KAFFED yönetimi ilk kez duyurmak ve ateşe körükle gitmekle suçlanmıştır. Sonrasında bu olayın failini başkanı olduğu dernek seçimlerinde, bu kişinin mevcut KAFFED yönetimiyle sorun yaşaması ve KAFFED genel kurulunda delege kazanmak amacıyla destekleyen bazı kişi ve gruplar olayın ortaya çıkmasından sonra sorumluluklarını ve geçmişi tartıştırmamak için olayı manipüle etme yoluna gitmişlerdir. Dedikodular bu işin KAFFED yönetimi ve Kayseri Kafkas Derneği tarafından organize edilmiş bir komplo olduğuna kadar gitmiştir.
• KAFFED Başkanlar Kurulunda bambaşka bir konu görüşülmesine rağmen Göksun Çerkes Derneği mevcut başkanı “Deprem 11 ilde oldu. Kayserililer neden Göksun’a yardım etti?” deme cüretini göstermiş ve aynı kişi Kasım ayındaki KAFFED Genel Kurulunda kürsüden yönetim kurulumuzu “Göksun’a depremden sonra ikinci felaketi yaşatmak” ile suçlamıştır. Ancak bu kişi KAFFED’in iç çekişmelerinde kendisine ihtiyaç duyan vesayet odakları tarafından himaye edilmiş ve edilmeye devam etmektedir.
Yukarıda maddeler halinde sıralananlar, bugüne kadar yaşanan önemli problemlerin bir kısmıdır. Bu sorunların kök nedeni ise KAFFED’in üye sayıları ne kadar çok, faaliyetleri ne kadar yoğun ve federasyon toplantılarına katılım ne kadar çok olsa da hiçbir faaliyeti olmayan, pasif ama delegeleri toplandığında genel kurulun çoğunluğunu teşkil edecek şekilde kurgulanmış delege sistemi, bu adaletsiz sistem vasıtasıyla federasyon üzerinde vesayete imkân tanıyan, vesayet sahiplerinin iradesi dışında hiçbir değişim ve iyileştirmenin mümkün olmadığı yapısıdır.
Örnek vermek gerekirse son genel kurulda genel başkan adayının duyurulduğu bildiride imzacı olan derneklerin büyük kısmı başkanlar kurulu toplantılarının büyük bölümüne, federasyon faaliyetlerinin çoğuna katılmazken, bazılarının kapısı dahi aylardır açılmamışken delege sayıları toplandığında aktif ve faal derneklere göre çoğunluğa sahiptir. Toplantılara katılım sağlamayan, faaliyetler içinde yer almayan, tartışmalarda iletişim gruplarında dahi görüş bildirmeyen bu dernekler, vesayetin ihtiyacı olduğunda genel kurullarda hazır bulunmakta, aktif katılım sağlamadıkları federasyonun geleceğini tayin etmektedirler.
İşte bu şartlarda Kayseri Kafkas Derneği Çerkes halkının yararına olmayan politika ve uygulamaların değiştirilmesi için yıllardır çaba sarfetmiştir. Ancak yukarıda arz edilen vesayeti yaratan adaletsiz yapı nedeniyle başaramamıştır. 2022 yılında yapılan olağanüstü genel kurulda gündeme getirilen tüzük taslağında bir üst sınır olmak kaydıyla yükümlülüklerini yerine getiren ve katılımcı derneklere daha fazla delege verilmesi gibi tüzüğün demokratikleşmesine yönelik değişiklikler sırf o dönem yönetim kuruluna karşı oldukları için ittifak yapan farklı grupların iş birliği ve vesayet sahiplerinin liderliğiyle reddedilmiştir. Sıklıkla telkin edilen tabirle “içinde kalarak düzeltmek” sözünün gerçekleşmesi imkânsız bir slogandan ibaret olduğu da böylece tescil edilmiştir.
Bir çatı örgütün sağlıklı ilerleyebilmesi için önce çatının varmak istediği yeri, amacını ve vizyonunu belirlemesi; üye derneklerin ise bu amaç ve vizyonu paylaşıp paylaşmadığına karar vermesi ve aynı vizyonu paylaşanların homojen bir şekilde aynı amaca ulaşmak üzere birlikte yol yürümesi gerektiğine inanıyoruz. KAFFED de 2022 yılında yapılan olağanüstü genel kurulla birlikte gitmek istediği yeri DÇB tarafından belirlenecek istikamet olarak belirlemiş ve yapısının değişmeyeceğini, demokratikleşmeyeceğine karar vermiştir. 2023 yılındaki olağan genel kurul ve o zamana kadarki süreç de bu vizyon ve anlayışı pekiştirmiştir. Kayseri Kafkas Derneği yönetim kurulu ve delegasyonu olarak genel kuruldan çıkan iradeye saygı duymakla birlikte KAFFED’ehâkim olan anlayışı kabul etmek mümkün değildir. Zira bu yolun Çerkes halkının menfaatine olmadığını düşünüyoruz.Yıllardır tüm çabalarımıza rağmen bunu değiştirmenin ve KAFFED’i Çerkes halkının menfaatine çalışan bir STK yapmanın imkânsız olduğunu üzülerek tecrübe etmiş durumdayız.
Demokratik ve sivil toplum örgütlerinin varlığını sürdürebilmesi, büyüyebilmesi ve en önemlisi üretebilmesi için gerek kendilerinin ve gerekse üye oldukları yapıların sivil ve demokratik olmaları, çoğunlukçu değil, çoğulcu olmaları, ortak aklı önemsemeleri ve en önemlisi dönüşüm ve değişime açık olmaları zorunluluktur. Aksi taktirde kuruluş felsefesine ve demokratik teamüllere aykırı, verimsiz, kırılgan bir yapıya dönüşür. Öte taraftan sivil toplum örgütlerinin yönetilmesinde de aynı demokratik ve hukuki durum geçerlidir. Sorumluluk verilen yöneticiler, gerçek anlamda “yetkili” olmalı ve tüzüğünün çizdiği çerçevede her türlü yetkiyi kullanmalarınada rıza gösterilmelidir. Kurucuların, emek ve çaba sarfedenlerin, ekonomik destek sağlayanların daha fazla yetki ve etki beklediği, hatta vefat edenlerin dahi tartışmalara dahil edildiği bir sivil toplum örgütü değişemez, dönüşemez. Bunu beklemek hiç kimsenin hakkı değildir. Parti ve sendikalar da dahil olmak üzere tüm STK’ların nasıl yönetileceğinin, önemli kararların nasıl alınacağının, nereye katılıp nereden çıkılmayacağının kararını verme yetkisi üyelerindedir. Bu durum bireysel değerlendirme ve yorumlara açık değildir. Bu bakış açımızı eski başkanlarımızı, thamadelerimizi, kanaat önderlerimizi gözardı etmek olarak değerlendirmek, ahde vefasızlık, hatıralarına saygısızlık olarak lanse etmek doğru ve hakkaniyetli değildir.
Şu haliyle en temel konularda ortaklaşamadığımız, doğru yola sevk etmek, değiştirmek için hiçbir imkânın bulunmadığı, çoğunlukçu anlayışın kemikleştiği, değişim taleplerinde ötekileştirildiğimiz, türlü iftiralara maruz kaldığımız bu yapının içinde devam etmenin derneğimize ve toplumumuza zarar verdiğini düşünüyoruz. Bu nedenlerle doğru bildiğimiz yolda yürümek, enerjimizi halkımızın hak ve talepleri için daha verimli kullanabilmek, sürekli kısır tartışmalarla vakit ve efor harcamamak adına Kayseri Kafkas Derneği’nin KAFFED üyeliğinin sona erdirilmesi zorunlu görünmektedir.
Değerli üyelerimiz, anlık tepkiyle değil yıllar boyunca oluşmuş tecrübe ve kanaatlerimizle, uzun uzun etraflıca ve objektif değerlendirmelerimizle aldığımız bu kararı hayata geçirmek noktasında yanımızda olmanızı bekleriz.
Saygılarımızla kamuoyumuzun bilgilerine sunarız.
Kayseri Kafkas Derneği.